Herhangi bir yangın yada acil durumlarda önceden kayıt edilmiş alarm ses kayıtlarını yada yetkili bir personelin o an anons mikrofonları vasıtası ile yangının oluştuğu bölge ve yakın bölgelere tahliye anonsu yapan, diğer bölgelere ise bilgi amaçlı anons yapan, yangın algılama sistemlerinden aldığı bilgiler ile yönetilebilen ve ses iletimini sağlayan sistemlerdir. Başlıca merkezi kontrol ve uyarı cihazları, amfiler, mikrofonlar ve güç kaynaklarından oluşan sistemlerdir.
Ülkemizde yangından korunma yönetmeliğinin 81. Maddesi 7.fıkrası hükmünce yatak sayısı 200 den fazla olan otel,motel ve yatakhanelerde, 5000 m2 den büyük olan yapı inşaatları, toplam kullanıcı sayısı 1000 kişiyi aşan topluma açık binalarda, alış veriş merkezlerinde, süpermarketlerde, endüstri tesisleri ve benzeri binalar ile yapı yüksekliği 51.50 mt’yi geçen tüm binalarda herhangi bir yangın, deprem ve acil durumda, bina da yaşayanların tahliyesini yada yer değiştirmelerini sağlayacak şekilde önceden tanımlı otomatik ve yangın merkezinden mikrofonla canlı ses mesajları yayınlayabilen acil anons sistemlerinin kurulması mecburidir.
Ayrıca 2011 yılından itibaren Avrupa’da ve Türkiye de TSE’nin kabulü ile geçerli olmaya başlayan EN54 acil anons sistemleri sertifikasyonu sonrasında tüm projelerde kurulacak olan acil anons sistemlerinin EN54 standartlarına uygun ürünlerden seçilmesi zorunlu hale gelmiştir.
Acil Anons Sistemlerinde, EN54 standartlarına göre merkez cihazlar, kontrol ve uyarı cihazları için EN54-16, hoparlörler için EN54-24, güç kaynakları için EN54-4 standartları geçerli olmaktadır. Sistemin EN-54 standardına tabi olması için sistemdeki tüm bileşenlerin (mikrofon üniteleri, hoparlörler, merkezi üniteler, güç amplifikatörleri, zone genişleme üniteleri, hoparlörlerin bağlantı şekli dizilimi v.b) EN54 sertifikasına sahip olmalıdır.
Bir acil anons sistemi tasarımı ve kurulumu yapılırken EN54 standartlarına göre dikkat edilmesi gereken önemli kriterler şunlardır;
► Ortamın gürültü ses seviyesi ölçülmeli, buna göre seçilecek hoparlörler insan kulak seviyesinde minimum ortam gürültüsünden 10 dB SPL (Speech Pressure Level) yukarıda kalacak şekilde gerekli SPL verebilecek hassasiyette (dB SPL 1W/1m) ve güç değerinde seçilmelidir. Aynı zamanda hoparlörler anonsların anlaşılabilmesi için anons frekans bandında ses üretebilme kalitesine sahip olmalı ve yankılanma ve benzeri anlaşılabilirliği azaltan etkilere göre uygun yayın açılara sahip ve adetlerde seçilmelidir.
► Ortamdaki minimum SPL ses seviyesi 65 dB den az olmamalı, otel ve yatakhane gibi yerleşkelerde yatak başı minimum ses seviyesi 75 dB den az olmamalıdır. Maksimum ses seviyesi ise 120 dB den daha büyük olmamalıdır.
► Ses seviyesi anlaşılabilirlik endeksi STI (Speech Transmission Index) değeri, 10m2 aşan ve alanın %90 nın da ortalama anlaşılabilirlik 0.5 den az olmamalı ve STI değerinin minimum değeri 0.45 den az olmamalıdır. Tüm acil anons zonları, açık devre (hat kopması) veya kısa devre arızalarına karşı süpervize edilmeli, hatlarda açık devre olması veya hat üzerindeki %15 den daha fazla hoparlörün devre dışı kalması durumunda arıza sinyali alınmalı ve bu durum merkez cihazlarda bulunacak hat süpervizyon modülleri ile kontrol edilip izlenebilmelidir.
► Yangın algılama ve ihbar sistemi ile acil anons sistemi arasında iletim hattı olmalı ve iletim hattındaki bir kısa devre veya kopukluk yangın alarm sisteminin kontrol ve gösterge tertibatında gösterilmelidir.
► Herhangi bir yangın yada acil durumda sistem merkezinde bulunan mesaj yöneticisi içerisinde önceden kayıt edilmiş acil durum anons ve mesajları tüm zonlara veya belirlenen zonlara yapabilecek altyapı ve iletim hattına sahip olmalıdır. Bu amaçla merkez ünitenin acil durum için birden fazla uyarı kademesi içeren mesajları kayıt edebilecek hafızaya ve donanıma sahip olmalı ve aynı anda farklı bölgelere farklı mesajlar iletebilmelidir. (Tahliye, uyarı, bilgi v.s)
► Acil durum yönetim planı gerektirdiği durumlarda; acil anons sistemi, acil anons bölgelerine ayrılmalıdır. Bu durumda tek bir yangın algılama bölgesi birden fazla acil anons bölgesi içermemelidir. Başka acil anons bölgesinden veya birden fazla kaynaktan yapılan yayınlar acil anons bölgelerindeki yayınlanan mesajın anlaşılabilirliğini etkilememelidir.
► Asma tavan hoparlörler, geniş yayılım açısına sahip, asma tavana geçmeli şekilde fire dome aparatlı, metal (yüksek ısıya dayanıklı), kablo bağlantı konektörleri yüksek ısıya maruz kalınca hoparlör hatlarını kısa devre etmemesi için porselen veya özel alaşımlı bir yapıda olmalı ayrıca hoparlörler yandığında hattın kısa devre olmaması için hoparlörlerin anons hattından bağlantısını kesecek yüksek ısı sigortasına sahip olmalıdır.
► Endüstriyel, harici ve patlama olasılığı olan ortamlarda ortam koşullarına uygun koruma IP sınıflarında (IP 66, IP 67 v.b) ve patlama olasılığı olan ortamlar için patlamaya karşı koruma özellikli (Ex-Proof) özellikte ve standartlarda belirtilmiş uygun sınıf da (Zone 0-1-2 v.b) hoparlör seçimi yapılmalıdır.
► Sistemde acil durumlarda itfaiye yetkililerinin kullanacağı bas konuş mantal tipi yapısında minimum 1 adet itfaiyeci mikrofonu (fireman microfon) olmalıdır. Bu mikrofonun anons önceliği sistemde en yüksek mertebe de olmalı, mantalına basıldığı anda sistemdeki o anki tüm anonslar iptal olmalı ve basan kişi tüm zonlara kendi anonsunu yapabilmelidir.
► Anons mikrofonları merkez ünite üzerinden beslenmeli ve merkez ünite sürekli olarak anons mikrofonlarının çalışma durumlarını kontrol edebilmeli ve aynı zamanda önem sırasına göre tüm mikrofonlara ayrı yetki ve anons önceliği verebilmelidir.
► Aynı zona A ve B hattı olmak üzere 2 ayrı süpervize hat çekilmeli, aynı mahaldeki hoparlörlerin yarısı A hattına, diğer yarısı B hattına bağlanarak amplifikatörde aynı çıkış kanalına bağlantıları yapılarak beslenmelidir. Böylece hatlardan biri devre dışı kalsa bile diğeri aynı zona anons yapabilecektir.
► Acil anons sistemi beslemesi normal olarak şehir şebeke sistemi olmalıdır. Şehir şebeke sisteminin olmadığı yerde jeneratör yardımı ile elde edilmiş güç te kullanılabilir.
► Hoparlör adet ve güç değerlerine göre güç hesapları yapılarak gerekli olacak amplifikatör sayı ve güç değerleri hesap edilmeli ve sisteme uygun güçte yedek amfiler eklenmelidir.
► Kullanılacak amplifikatörler 24 saat çalışma durumunda kesintisiz olarak hesaplanan hoparlör gücünü verebilmeli ve soğutma yapılarına sahip olmalıdır. Ayrıca merkez üniteler ile sürekli iletişimde olan bir yapıya sahip olmalı ve bu sayede gerektiğinde yedek amplifikatörleri devreye alabilmelidir.
► Acil anons sistemleri, elektrik kesintilerinde otomatik olarak devreye girerek sistemi besleyecek akü gruplarından oluşan yedek güç kaynaklarına sahip olmalıdır. Bu güç kaynakları hesap edilirken, acil durum planı elektrik kesintisinde binanın tahliye edilmesini şart koşuyorsa, yedek güç kaynağı acil acil durum planında belirtilen tahliye zamanının 2 katı kadar sürede acil anons sistemini sesli alarm durumunda çalıştırabilmelidir.
Acil durum planı elektrik kesintisinde binanın tahliye edilmesini şart koşmuyorsa, yedek güç kaynağı acil anons sistemini en az 24 saat sükûnet konumda, sesli alarm durumunda ise en az 30 dakika çalıştırabilmelidir. Bu süreler normal işletme şartlarına göre düşünülmüş olup, daha fazla bekleme sürelerine ihtiyaç duyan uygulamalar olabilir.
Acil anons sisteminde aşağıdaki öncelik sırasına uyulmalıdır:
a) Acil durum mikrofonu ile canlı acil mesajlar,
b) Manuel olarak aktif edilen önceden kaydedilmiş acil durum mesajları,
c) Otomatik olarak aktif edilen önceden kaydedilmiş acil durum mesajları,
d) Acil olmayan yayınlar,
Acil Anons Sistemi Çözümlerimiz:
Akare olarak aşağıdaki her bir sektör için özel EN standartlarında çözümler sağlamaktayız.
• Havalimanları
• Ulaşım ve Metro İstasyonları
• Tüneller
• Otel ve Hastaneler
• Konferans Merkezleri
• Stadyumlar
• Alışveriş merkezleri
• Ofis binaları
• Endüstriyel Tesisler